Avrupa, gıda ürünlerinde ve ilaçlarda bulunan aynı zamanda kansere yol açtığı tespit edilen nitrozaminlerin oluşturduğu riskleri araştırıyor. Gıda güvenliği konusunda önemli bir konu olan nitrozaminlerin gıdalarda bulunma olasılığı ve sağlık üzerindeki etkileri gündemde. Bu kimyasal bileşikler, nitrit ve nitrat gibi maddelerin proteinlerle reaksiyona girmesi sonucunda oluşuyor.
İki İngiliz bilim insanı, John Barnes ve Peter Magee, 1956 yılında büyük N-nitrozamin sınıfının basit bir üyesi olan dimetilnitrozaminin sıçanlarda karaciğer tümörlerine neden olduğunu bildirdi. Daha sonraki çalışmalar, test edilen 300 nitrozaminin yaklaşık yüzde 90'ının çok çeşitli hayvanlarda kanserojen olduğunu gösterdi.
Nitrozamin maruziyeti en fazla et ürünlerinde
EFSA'nın son risk değerlendirmesine göre, günlük gıdaların en az 10 tanesinde nitrozamin bulunması sağlık açısından sorun yaratıyor. Nitrozaminler, tütsülenmiş etler, işlenmiş balıklar, kakao, alkollü içecekler, kozmetikler ve sigara dumanı gibi çeşitli ürünlerde bulundu. EFSA, nitrozamin maruziyetine katkıda bulunan en önemli gıda grubunun et ve et ürünleri olduğuna dikkat çekti.
EFSA “Belirli gıdalarda bilgi boşlukları var”
Nitrazaminlerin; nitrit veya nitratlar ile belirli aminler arasındaki kimyasal reaksiyondan geldikleri ve ilaçlar üretilirken ya da depolanırken oluşabiliyorlar. Bu kimyasallar kanserojen ve genotoksik etki yaratabiliyor. Genotoksik etki de DNA'ya zarar verebiliyor.
Nitrozamin hangi gıdalarda var
Nitrozaminler ayrıca işlenmiş sebzelerde, tahıllarda, süt ve süt ürünlerinde, fermente edilmiş, salamura edilmiş veya baharatlı yiyeceklerde de bulunabilir. Ancak EFSA, belirli gıda kategorilerinde nitrozaminlerin varlığına ilişkin "bilgi boşlukları" olduğunu kabul etti. Tüketicileri korumak için risk değerlendirmesi en kötü durum senaryosunu oluşturdu. EFSA'nın Gıda Zincirindeki Kirleticiler Paneli'nin Başkanı Dr. Dieter Schrenk, yaptığı açıklamada, "Gıdalardaki tüm nitrozaminlerin, insanlarda en zararlı nitrozaminle aynı kanserojen potansiyele sahip olduğunu varsaydık, ancak bu pek olası değil" dedi.
