Türkiye'nin Avrupa'ya ihraç ettiği kuru incirlerin son dönemde aflatoksin ve okratoksin nedeniyle sınırdan geri çevirilmesiyle ilgili incir ihracatçıları bir toplantı düzenleyerek, kamuoyunun merak ettiği 'iade edilen kuru incirlere ne oluyor' sorusunu da yanıtladı.
Aflatoksin nedir, aflatoksin neden arttı?
Ege İhracatçı Birlikleri hizmet binasında düzenlenen toplantıda aflatoksinin, kuru incire insan eliyle konulan bir zirai ilaç/pestisit olmadığını dile getiren Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (EKMİB) Başkanı Mehmet Ali Işık, “Aflatoksin diğer pek çok tarım ürününde olduğu gibi iklim koşullarına bağlı olarak doğada bulunan saprofit mantarlar tarafından üretim aşamasında meydana gelir. Üretim dönemindeki hava koşullarına bağlı olarak toplam üretimdeki aflatoksin varlığı, %0,5 ila %1,5 arası oranlarda değişiyor. 2024 üretim sezonundaki olumsuz hava koşullarından dolayı aflatoksin varlığında önemli bir artış meydana geldi. 2024 yılında aflatoksin ve okratoksin bulaşıklığı nedeniyle AB ülkelerine yapılan ihracatımızda alınan Hızlı Alarm Bildirimi sayısı 2023 yılına göre arttı” diye konuştu.
Aflatoksine karşı kurutma kereveti
Tarım ve Orman Bakanlığı ve diğer paydaş kurumlarımız ile birlikte üretim aşamasında aflatoksin bulaşıklığını önlemek ve azaltmak için yoğun çalışmalar yaptıklarını kaydeden Işık, "Kuru incirde aflatoksin ve okratoksin oluşumunun engellenebilmesi amaçlı her yıl binlerce kurutma kereveti, ilek filesi, hasat filesi, tuzaklar ve örnek kurutma tünelleri yaptırıyoruz, Tarım ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda üreticilerimize ücretsiz olarak dağıtıyoruz. Diğer yandan, örnek bahçeler oluşturarak bilgilendirici broşür ve kitapçıklar yaptırarak üreticimize yol gösteriyoruz.” dedi.
Aflatoksin lazer testi nedir?
Tüketicilerin sağlıklı kuru incir tüketimesi için işletmelere gelen kuru incirlerin özel karanlık odalarda UV lambalar altında ve lazer ayıklama makinelerinde fiziki kontrolden geçirildiğini aktaran Işık, sarımsı yeşil renkli ışıma veren aflatoksinli kuru incirlerin aykılanarak imha edildiğini söyledi. Bu yıl aflatoksin oranın arttığınıbelirten Işık, bu nedenle yılda ortalama 500-600 ton olan aflatoksinli kuru incir imha miktarının bu yıl 1.500 tona yükseleceğini kaydetti. Işık, "Son 3 yıldır toplanan aflatoksinli incirler biyogaz tesislerinde bertaraf ediliyor” dedi.
'Geri gelen kuru incirler tekrar ayıklanıyor'
Kontrole rağmen ihraç edilen kuru incir partilerinin çeşitli nedenlerle Türkiye’ye geri gelebildiğini söyleyen Işık, bu ürünlerle ilgili takip edilen yolu da şöyle özetledi:
“Kuru incirin büyük taneli ve homojen olmayan yapısı nedeniyle, analiz edilen numunenin içine tek bir aflatoksinli incirin karışmış olması bile analiz sonucunun olumsuz çıkmasına yol açabiliyor. İhracattan geri dönen ürünler Türk Gıda Kodeksi (TGK) mevzuatına uygunsa ülkemize girebiliyor. Bunlar ülkemize girişte Türkiye’nin ithalat prosedürüne tabi tutuluyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı kontrolünde analiz edilerek sonucu uygun olan partilerin yurda girişine izin veriliyor. Bakanlık yetkilileri gözetiminde; UV lambalı karanlık odalarda ayıklanan ve lazer makineleri ile tesislerimizde elden geçirilen aflatoksinli kuru incirler tekrar ayıklanıyor, tekrar numune alınarak analiz ediliyor, TGK mevzuatına göre yasal limitlerin altında olan kuru incirler ülkemize girebiliyor. Bu açıdan, çeşitli mecralarda zehirli, pestisitli kuru incirlerin ihracat pazarlarında tüketilmeyip ülkemiz pazarında satışa sunulduğuna yönelik tüm iddialar asılsız ve yanıltıcı.”
'Sabah akşam incir yiyen 100 yaşına kadar yaşıyor'
Toplantıda konuşan Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (EKMİB) Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Göksan ise tüm endişelere rağmen incir tüketimine yönelik ilginç bir açıklama yaptı. Göksan, “İncirdeki aflatoksin ve okratoksinin insan sağlığı açısından risk yaratması için bir kişinin günlük 50 kilo incir tüketiyor olması lazım, bir kişi günde 300 gr incir tüketiyor. Aydın’da sabah öğlen akşam incir yiyor insanlarımız 100 yaşına kadar yaşıyorlar. Rekolte daha da artacak, bizim incirimize sahip çıkmamız gerekiyor” dedi.
