Aronya, fonksiyonel beslenmenin popülerleşmesiyle birlikte ilginin arttığı meyvelerden biri. 'Süper meyve' olarak lanse edilen üzümsü meyve aronya, hastalıklara neden olan serbest radikalleri temizleme özelliği, içerdiği yüksek antosiyanin miktarı, polifenolik bileşenler ve minerallerle öne çıkıyor. Türkiye'de 2017 yılında Kırklareli'nde kurulan bahçelerle başlayan aronya yetiştiriciliği, Bursa ve üzümün merkezi Manisa'da da yaygınlaşıyor. Son verilere göre, Türkiye'de yaklaşık 800 dönüm alanda aronya yetiştirilmeye başlandı.
Aronya yetiştiricliği kârlı mı?
Sağlık açısından önemi ve meyveye yönelik talebin gün geçtikçe artması, aronyayı alternatif ürün arayan çiftçiler için popüler bir gıda ürününe dönüştürdü. Aronya yetiştiriciliği eğitimi ve aronya yetiştiriciliği danışmanlığı arayışına giren çiftçilerin en çok merak ettiği konu ise, aronya yetiştiricliğinin karlı olup olmadığı. Bu soruya en doğru yanıt, Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü'nün 2 yıl önce hazırladığı Aronya Fizibilite Raporu ve Yatırımcı Rehberi ile verilebilir. Rehbere göre, aronya yetiştiricliği oldukça kârlı bir yatırım.
Aronyanın kazancı ne kadar?
Rehberde aronyanın maliyet analizi 100 dönüm alana kurulacak aronya bahçesi baz alınarak yapılmış. Buna göre, bahçenin kurulmasından 2 yıl sonra aronya hasadıyla gelir elde edilmeye başlanıyor. Çok yıllık bir bitki olduğu için ilk kuruluş asraflarının ardından giderler her geçen yıl daha da azalıyor. Bakanlığın oluşturduğu tabloya göre, 20 yıllık proje ömrü boyunca 100 dönümlük aronya bahçesinden 67 milyon TL gelir elde edilmesi öngörülmüş. Raporun 2022 yılından bugüne geçen sürede TÜFE endeksi değişim oranı gözönüne alındığında ise rakam 200 milyon TL'ye ulaşıyor. Aronya bahçesi projesinin 3. yıl 1 milyon 200 bin, 5. yılda ise 3 milyon 42 bin TL indirgenmiş değere ulaşacağı hesaplanmış. Bu hesaplama 1 dönüm alanda kurulacak aronya bahçesinin de 20 yıllık süreçte yaklaşık 2 milyon TL kâr getirebileceğini gösteriyor.
Aronya yetiştiricliği yatırım bedeli ne kadar?
Bakanlığın raporunda, "Tesis edilecek aronya bahçesinin ekonomik ömrü boyunca kârlı olup olmadığının ortaya konması amacıyla yapılan fizibilite çalışmalarının sonucunda, ortalama işletme sermayesi ihtiyacının 20 yıllık dönem boyunca yıllık 307.844 TL ve toplam yatırım tutarının ise 7.014.475 TL olacağı hesaplanmıştır. Projenin masraflarını karşılayıp başabaş noktasına
geldiği ve kâra geçtiği dönem 3. yıldır. Projenin iç kârlılık oranı yüzde 105,1 olarak, mali rantabilitesi yüzde 299 olarak hesaplanmıştır. Bu değer yapılan yatırım bedelinin işletmenin ortalama verimliliğe ulaştığında elde edilen net bugünkü gelirinin yaklaşık dört katı olarak gerçeklemesi ve kârlı bir yatırım olması anlamını taşımaktadır. Projenin 20 yıllık verimlilik dönemi sonucunda net bugünkü gelir toplamının 67.896.786 TL olarak gerçekleşmesi öngörülmektedir" deniliyor.
Aronya yetiştiriciliği için teşvik veriliyor mu?
Özel sektörün de ilgi göstermeye başladığı aronya, işlenerek yeni ürünlere de dönüşmeye başladı. Aronya reçeli, pekmezi ve konsantresi üretilirken, aronya bahçesi kurmak isteyenlerin merak ettiği bir diğer önemli husus da, aronya yetiştirixliği için devlet desteği ya da teşvik verilip verilmediği. Bakanlığı hazırladığı raporda bu sorya yanıt olarak şu açıklama yer alıyor; "Ülkemizin aronya ihtiyacı nedeniyle, Bakanlığımızın sağlamış olduğu sertifikalı fidan ve kredi destekleri ile yeni aronya bahçelerinin kurulması teşvik edilmektedir. Bakanlığımız tarafından; aronya bahçe tesisine hem yatırım yılında sertifikalı fidan kullanım desteği kapsamında fidan bedelinin %15’ini karşılayarak hem de bahçe tesisi kurmayı teşvik etmek amacıyla %95’lere varan faiz indirimli krediler kullandırılarak önemli katkılar sağlanmaktadır."
