Nisan ayında kapımızı çalan aşırı soğuklar, tarım arazilerinde ciddi kayıplara yol açtı. En büyük darbeyi üzümün başkenti Manisa aldı.
ÜZÜMLERİ DON VURDU
Manisa'nın Saruhanlı ilçesindeki üzüm bağlarında yeni sürgünlerin hepsi, don nedeniyle yandı. İlçede seralarda ekilen karpuzlarda da hasarın büyük boyutta olduğu açıklandı. Manisa'nın merkez ilçeleri dahil 10 ilçesindeki üzüm bağları zirai don nedeniyle zarar gördü.
Manisa İl Tarım ve Orman Müdürü Metin Öztürk, "Saruhanlı bölgemiz başta olmak üzere diğer ilçelerimizde de don zararından dolayı asmalardaki gözlerde yanmalar mevcut. Asma sürgünlerinin artık tamamen fonksiyonu yitirdiğini gözlemliyoruz. Evet ciddi bir don zararı var" dedi.
HİÇ ÜRÜN ALINAMAYACAK YERLER VAR
Ziraat Odaları Manisa Koordinasyon Başkanı Hüseyin Altındağ, “Bazı yerlerde sıfır rekolteye kadar, bazı yerlerde yüzde 90, bazı yerlerde ise yüzde 80'lere kadar üretimde kayıplarımız var. Bu sene çiftçimiz, bağcımız çok perişan” açıklamasını yaptı.
FINDIKTA DON ZARARI
Bahar ayında yaşanan kar yapışı ve soğuk, fındıkta da büyük zarara yol açtı. Karadeniz bölgesindeki fındık yetiştiricileri son 30 yılın en büyük felaketini yaşadıklarını söylerken,
Ordu’da Ziraat Odası Başkanı Atakan Akça, Ordu genelinde ise %25-30 oranında bir ürün kaybı yaşanabileceğini belirtti.
KİRAZ VE ERİKLERDE DE DON HASARI VAR
Marmara'nın meyve bahçesi Bursa ve Sakarya'da da tarım arazilerinde don zararı var. İznik Ziraat Odası Başkanı Vedat Çakar, zirai dondan İznik Ovasındaki meyve ağaçlarının yüzde 90'ının etkilendiğini ve bölgedi durumun vahim olduğunu söyledi.
İznik ovasında, termometrenin eksi 6 dereceyi gösterdiği ve yüzlerce dönüme ekili erik, nektarin, kivi, kiraz, armut ağaçlarının henüz çiçek açmışken yaşanan don nedeniyle yandığı belirtildi.
DON NÖBETİ
Konya Ovası’nda Şekerpancarı eken çiftçiler don nöbetine çıkarken, çiçek açmış meyve ağaçları da dumanla korunmaya çalışıldı. Çiftçiler, mısır balyaları yakarak duman oluşturmak suretiyle ağaçlarını korumaya çalıştı.
Bilecik'te Osmaneli ile Orta Sakarya Vadisinde dikimi gerçekleştirilen karpuz, domates ve salatalık gibi ürünlerde de zararların olduğu öğrenildi. Kiraz ve vişne başta olmak üzere erik, badem, cennet hurması ve cevizlerde don olayından olumsuz yönde etkilendi.
DONA KARŞI NASIL ÖNLEM ALINIR?
Çiftçilerin don zararından daha az etkilenmeleri için başvurabilecekleri birkaç yöntem var.
Su Uygulaması (Spring) : Don olayını önlemede en etkin yöntemlerden biri olan bu yöntemde buz yükünü taşıyabilecek bitki üzerine üstten spring veya yağmurlama uygulaması yapılmasıdır. Bu yöntemde bitki su soğuduğu veya donduğu zaman radyasyonla kaybolan ısıyı kazandırmak için eritme ısısını ortama verir.
Eğer yaprak veya tomurcuk ince bir su filmi ile kaplanırsa, suyun donmasıyla ısı açığa çıkacak ve bitki sıcaklığının 0 santigrat derecenin altına düşmesi engellenecektir. Yağmurlama veya spring işlemi hava sıcaklığının 0 santigrat derecenin üzerine çıkıncaya kadar devam ettirilmelidir.
Don Pervanesi Uygulaması : Isı transferinin yoğun olduğu gecelerde hava yüzeye yakın bir yerde soğuk bir tabaka meydana getirir, yerden yukarı çıkıldıkça ise hava normalin aksine ısınır. Bu sebeple üst seviyelerdeki sıcak hava ile zemine yerleşen soğuk hava tabakası don pervaneleri veya fanlar ile karıştırılarak don zararı azaltılacaktır.
Dumanlama Makinesi veya ateş yakma suretiyle hava ve bitkinin ısıtılması: Zirai don esnasında rüzgar olmadığından dumanlama makinesi kullanarak oluşturulan yapay duman bulutları ile bitki üzerine soğuk havanın teması engellenebilir. Isı kaybının en aza indirilmesi için uygun ısıtma ekipmanları kullanmak veya küçük ateşler yakmak gerekmektedir. Bu yöntemle arazilerde veya meyve bahçelerindeki sıcaklıklar belirli ürünler için kritik sıcaklık değerinin üzerinde tutulabilir.
