Küresel iklim değişikliği, hem yağış rejimi hem de sıcaklık ortalamalarında anormalliklere yol açıyor. İklim krizinden en çok etkilenen sektör ise gıda ve tarım. TÜSAİD'ın ‘İklim değişikliği etkisi altında tarımsal arzın sürdürülebilirliği’ başlıklı raporu, Türkiye'nin iklim değişikliği açısından, dünyanın en hassas ve kırılgan bölgelerinden biri olduğuna işaret ediyor.
İklim değişikliği verim kaybı ilişkisi
Raporda, "Türkiye geneli için beklenen ortalama 3-4°C olma olasılığı, yüksek sıcaklık artışlarından çok daha az büyüklükte bir sıcaklık artışı (1,1-1,3 °C) senaryosuna dayalı olan başka bir çalışma önemli oranda verim kayıplar öngörmektedir. Genel olarak Türkiye’nin daha kurak bir bölge haline geleceği öngörüsüne dayalı bitki su modeli çalışması, IBBS2 düzeyindeki 26 bölge için, iklim değişikliği sonucunda meydana
gelmesi beklenen verim kayıplarının farklı ürün gruplarında ortalama yüzde 10 civarında olacağı sonucuna ulaşmıştır" tespiti yer alıyor.
Ayçiçeğinde iklim riski yüksek
Raporda küresel çapta iklim krizinin en çok ayçiçeğinde verim kaybına yol açacığına dikkat çekilerek, “Dünya gıda arz güvenliği açısından çok önemli olan tahıl ürünlerinde yapılan çalışmalar, küresel ortalama sıcaklıktaki her bir santigrat derece artışın, küresel ortalama arazi verimlerini buğdayda yüzde 6, mısırda yüzde 7,4, pirinçte yüzde 3,2 ve soya fasulyesinde yüzde 3,1 azaltacağını öngörmektedir.
Model sonuçları 3°C’lik sıcaklık artışı için 2050 yılı civarında yüzde 25-50 seviyesinde verim kaybı öngörmektedir. Bununla birlikte, tahıllarda yıllık verim değişkenliğinin de artacağı öngörülmektedir” deniliyor.
Türkiye'de kayısıda iklim alarmı
Raporda Türkiye için tarım ürünlerine yönelik yapılan hesaplamalarda ise 2050 yılına kadar fındıkta yüzde 10, kayısıda yüzde 40, üzümde ise yüzde 20 verim kaybının yaşanacağı öngörülmüş.
Yine aynı dönemde buğdayda yüzde 8, mısırda yüzde 9, ayçiçeğinde yüzde 13, pamukta yüzde 5 ve arpada yüzde 2 verim kaybı tahmin ediliyor. İklim krizinin derinleşerek daha fazla fırtına, dolu gibi aşırı hava olaylarına neden olacağı 2040'lı yıllarda ise aşırı hava olaylarına bağlı ürün verimlerindeki azalmanın daha dramatik olacağı belirtiliyor.
Malatya kayısısında mantar hastalığı uyarısı
Raporda Türkiye'nin kayısı üretim merkezi Malatya'da, kayısı veriminde yaşanacak değişime yönelik şu ifadeler yer alıyor; "Normal hava
koşullarında, nisan yağışlarının kayısı verimine olumlu katkısı olacağı beklenmekte iken, iklim değişikliğine bağlı olarak kayısı veriminin nisan yağışlarından olumsuz yönde etkileneceği öngörülmektedir.
Olumsuz yağış dönemleri, kayısı çiçeklerinde dökülme, mantar hastalıkları için uygun ortam sağlayarak ve meyve şekeri içeriğinde değişikliklere sebep olarak istenmeyen durumlara yol açabilmektedir. Ayrıca, ani sıcaklık değişiklikleri meyve yüzeyinde lekelenme ve çatlaklara, meyve olgunlaşması sırasında hasara neden olabilmektedir."
