İstanbul Kadıköy Koşuyolu’nda Muhittin Üstündağ Caddesi… Cadde girişinde sevilen çok eski bir pastane var. Sonrasındaki her dükkanda, değişimin ayak sesleri duyuluyor.
Caddenin ilk 250 metrelik bölümünde yan yana 15 dükkan bulunuyor. Bunlardan üçü kahve satan mekanlar. Boşalan dört dükkanda ise, Arabica, Greenwich, Hector Louis ve Kronotrop kahve zincirleri mağaza açmak için çalışmalar yürütüyor. 
14 dükkanın 7’si kahveci
İç dekorasyonlar tamamlandıktan sonra caddenin 250 metrelik bölümünde yan yana 7 kahveci olacak. Şu anda henüz kiraya verilmeyen boş bir işyerinin de kahveci olması bekleniyor. Kısa bir süre sonra yan yana 15 dükkanın 8’i kahve house olacak.
Yeni trend kahve evleri
Bu küçük bir semtten tek örnek sadece. Manzara İstanbul, Ankara, İzmir başta olmak üzere tüm şehirlerde böyle. Dar ara sokaklarda bile, tek kişinin çalıştığı farklı kahve deneyimi sunan iki, üç masalı kahveciler bulunuyor.
Z kuşağının etkisi
Z kuşağının etkisiyle kahve, sadece bir içecek olmaktan çıkıp, sosyalleşme, deneyimleme ve kendini ifade etme aracı haline geliyor. Bu durum, hem ekonomiye hem de sosyal yaşama önemli etkilerde bulunuyor.
Kentlerin çehresi değişiyor ve boşalan her dükkana neredeyse yeni nesil bir kahveci açılıyor. Çay toplumu olarak bilinen Türkiye, sessiz sedasız kahve toplumuna dönüşüyor. Sokaklarımızda her adımda karşımıza çıkan onlarca farklı kahve markası ve konsept kafe bu değişimi gözler önüne seriyor.
Nereden nereye…
Türkiye’de 2000’li yılların başlarına kadar kahve, yemek üzerine içilen Türk kahvesini ifade ediyordu. Yeni nesil kahve bir yana Türk kahvesi satan mekan bulmak bile güçtü. Ancak 2010’lu yıllarda yeni nesil kahveciler agresif bir büyüme içine girdi. Yabancı ve yerli kahve zincirleri, art arda Türkiye’nin dört bir yanında mağazalar açmaya başladı.
Kahvecilerin şube sayıları kaç oldu?
2010’lu yıllarda başlayan hızlı büyüme son birkaç yıldır katlanarak arttı. 2018 yılı verilerine göre, Türkiye’de 8’i yabancı 61 kahve zinciri faaliyet gösteriyordu. Yabancı kahvecilerin 693, yerli kahve zincirlerinin ise 887 şubesi bulunuyordu. Toplam 1850 olan zincir kahve şube sayısı çok büyük bir oranda arttı.
Gıda Bülteni’nin derlediği 2024 ekim ayı verilerine göre, sadece ilk beş sıradaki kahve zinciri şirketlerinin şube sayısı bile 2018 rakamlarını yakaladı. 20’nin üzerinde şubesi bulunan 32 kahve şirketinin toplam şube sayısı 3 bin 207 oldu.
İlk beşte kaç Türk kahvecisi var?
Starbucks 685 şube ile ilk sırada yer alırken, 268 şube ile Kahve Dünyası, 229 şube ile Espressolab, 200 şube ile Gloria Jean’s Coffees, 180 şube ile Arabica Coffee, Starbucks’ı takip etti.
İlk beşte yer alan Kahve Dünyası, Espressolab ve Arabica Coffee House, Türk firması. 2018’de Starbucks, diğer firmalardan şube sayısı olarak çok öndeydi. 2024 Ekim ayına gelindiğinde, yerli zincirler hızla büyüdüğünden bu fark kapanmaya başladı.
Arabıca ve Espressolab patlama yaptı
Türk kahve zincirlerinden Arabica ve Espressolab agresif bir büyüme gösterdi. 2018 yılında Espressolab’ın 22 şubesi vardı. Ekim 2024’e gelindiğinde şube sayısını 229’a çıkardı. Arabica Coffee’nin 2018’de sadece 5 olan şube sayısı ise 180’e yükseldi. Yıl sonuna hedef 200 şube. Yabancı kahve zincirlerinden Gloria Jean’s ise şube sayısını 138 artırarak 200’e çıkardı.
Bazı kahve zincirlerinin, 2018’e göre şube sayısı düşüş gösterdi. Ancak onlardan çok daha fazla piyasaya yeni kahve şirketi girdi.
Kahveciler neden çok talep görüyor?
Sektörde en hızlı büyüyen zincir şirketlerden Arabica Coffee’nin Proje ve Maliyet Yönetimi Departmanı Müdürü Ozan Gülsatan, özellikle gençlerin kahve evlerine yoğun ilgisinin nedenlerini şöyle anlattı:
“Kafe house’ların bu kadar tutulmasının nedenlerinden biri sosyal bir ortam sunması. Toplantı yapabiliyorsunuz, öğrenciler gelip ders çalışabiliyor. İnternetinden yararlanıyorsunuz, tuvaletini kullanıyorsunuz. Bunların hepsini bir kahve satın alarak yapıyorsunuz.
“Bir kahve alıp 5 saat oturabiliyorsunuz”
Eskiden müşteriler kafelerde sürekli sipariş baskısı altındaydı. Şimdi bir kahve alıp 5 saat oturduğunuzda kimse size ‘niye oturuyorsunuz’ demez. Taciz edilmezsiniz, garson baskısı görmezsiniz.
Ayrıca buralar güvenli mekanlar. Aileler çocuklarını güvenerek gönderiyor. Kameraları olan, nezih, kurumsal yerler. Herkes rahat ediyor.”
Geçici bir trend mi?
Müşterilerinin her yaş grubundan olduğunu ancak ağırlığın 20’li yaşlar olduğuna dikkat çeken Gülsatan, kahve house’ların kısa süreli bir trend olmadığı görüşünde.
Gülsatan, “Bazen tatlıcılar moda oluyor, bazen farklı içecekçiler moda oluyor. Kahveciler açılıp kapanan işletmeler gibi değil. Kafe house’ların devam edecek. Sağladığı önemli konfor alanı var” dedi.
“hala türk kahvesi çok satılıyor"
Kahvedeki yükselişe rağmen geleneksel Türk içeceklerine talebin hala çok fazla olduğunu ifade eden Gülsatan şöyle devam etti:
“Bizim 180 şubemizde en çok sattığımız Türk çayı. Yine Türk kahvesi çok satılıyor. Biz geleneksel içeceklerimizden vazgeçmiyoruz. Bunu deneyimlediğimiz yerleri değiştiriyoruz sadece. Hala çay içiyoruz. Çay ve Tük kahvesi hala zirvede. Çok ciddi satmaya devam ediyoruz.”
İstanbul’a özel farklı konsept
Ozan Gülsatan, yıl sonuna kadar 200 şubeye ulaşmayı hedeflediklerini söyledi.
İstanbul Kadıköy ve Bebek’te açılacak şubelerinin ‘maestro’ konseptinde olacağını belirten Gülsatan şöyle konuştu:
“Yeni bir konsepte farklı bir deneyim sunacağız. Bizim diğer işletmelerimizden farklı olarak barlar, DJ performansları olacak. Özel geceler düzenlenecek. İstanbul’da yapılanmayı farklı bir deneyime dökmek istiyoruz.”
Kişi başına kahve tüketimi artıyor
Kahve tüketimi 13 yıl önce Türkiye’de kişi başına 350 gramdı. Şu anda kişi başına tüketim 1 kilo 300 grama kadar çıkmış durumda. Bu hem evlerde hem de kahve kafelerde tüketimin katlanarak arttığını gösteriyor.
De la Pau Coffee Kurucusu ve CEO’su Serap Akçay, “Türkiye’de kahve tüketiminde büyük bir potansiyel bulunuyor. Çay toplumu olarak biliniyoruz ama kahve kültürüne doğru bir evrim yaşıyoruz. Bu evrimi ve Z kuşağının kahveye olan ilgisine bağlıyorum. 2030 yılına kadar Türkiye’de kişi başına kahve tüketiminin 1 kilodan 2 kilogram seviyesine çıkacağını düşünüyorum” diye özetliyor.
