Türkiye'de gıda enflasyonu 2020 yılından bu yana on yıllardır görülmemiş seviyelere yükseldi.
Peki bu artış mutfağa nasıl yansıyor?
BBC Türkçe çeşitli yemek maliyetleri üzerinden bir inceleme yayınladı.
BBC Türkçe’nin hazırladığı, yemeklerin maliyet hesaplamalarında, Türk mutfağının önde gelen örneklerinden 4 kişilik beğendili kebap, tavuk güveci, menemen, hamsili pilav ve İzmir Köfte bulunuyor.
Gelin 10 yıldaki değişimlere birlikte bakalım.
Beğendili kebap
Beğendili kebabın maliyeti 2009’dan 2014’e 5 yılda yüzde 61, 2019’dan 2014’e 5 yılda yüzde 95,3 ve 2024’ten 2019’a 5 yılda yüzde 1251 artış gösteriyor. 2014 yılında 4 kişilik bir kebap 20,25 TL’ye mal olurken, 2024’te maliyet 534,35 TL’ye çıkıyor. 10 yıldaki artış yüzde 2.538,76 oranında oluyor.
Tavuk güveci
2014 yılında 4 kişilik bir tavuk güveci hazırlamanın maliyeti 13,3 TL tutarken, 2024’e gelindiğinde maliyet 137,09 TL’ye çıkıyor. 2009’da 2014’e 5 yılda yüzde 79 artış görülürken, 2019’da 5 yıllık artış yüzde 63,5 oluyor. 2024’e gelindiğinde 10 yıllık artış oranı yüzde 930,75 oluyor.
Menemen
Günün her saatinde yenilebilen önemli besin kaynaklarından olan menemen 2009 yılında 3,41 TL’ye, 2014’te 4,3 TL’ye, 2019’da 10,3 TL’ye ve 2024’te de 94,38 TL’ye mal ediliyor.
Menemende 10 yıllık fiyat artışı yüzde 2.094,88 oranında oluyor.
Hamsili pilav 
Karadeniz’in önemli yemeklerinden hamsili pilavın da maliyeti yüksek artış gösteriyor. 2014 yılında 4 kişilik bir hamsili pilav 32,15 TL’ye karşılık hazırlanırken, 2024’te bu fiyat 520,57’ye çıkıyor. 10 yıldaki artış yüzde 1.519,19 olurken, 15 yılda yüzde 2.374 oranında oluyor.
İzmir köfte
Adını aldığı İzmir’den tüm ülkeye yayılan, özellikle esnaf lokantalarının ünlü yemeği olan patates köftenin fırında sulu versiyonu olan bu yemek temel bir dayanak noktası oluyor. İçinde en temel gıda maddeleri olan kıyma, domates, patates, ekmek, soğan içeren bu yemeğin maliyeti 2014 yılında 17,4 TL olurken, 5 yılda yüzde 75 oranında artmış görünüyor. 2024’e gelindiğinde 257,75 TL’ye çıkan 4 kişilik İzmir köfte maliyeti 5 yılda yüzde 818,9, 10 yılda ise yüzde 1.381,32 oranında fiyat artışına maruz kalıyor.
Fiyatlar ve tarifler nasıl tespit edildi?
Yukarıdaki interaktif grafikte kullanılan yemekler, kırmızı et, beyaz et, balık, bakliyat ve farklı sebze türlerini içerecek şekilde seçildi.
Yemeklerin hazırlanmasında Kültür ve Turizm Bakanlığı'na ait Kültür Portalı'nın "Geleneksel Mutfak" bölümündeki tarifler ve miktarlar esas alındı.
İzmir köfte tarifinde kullanılacak kızartma yağının miktarı tarifte belirtilmediği için fiyat girişi yapılmadı.
Maliyet hesaplamasında tuz, karabiber ve su gibi her mutfakta bulunan, neredeyse her yemekte kullanılan ve maliyetleri çok düşük olan malzemeler eklenmedi
Fiyatlar için ise TÜİK'in enflasyon sepetinde kilogram bazında verdiği ücretler kullanıldı.
Fakat TÜİK bu fiyatları Nisan 2022'den sonra yayımlamayı bıraktı.
Bu nedenle 2024 yılının maliyet hesaplamasında, 16 Aralık günü Migros'un internet sitesinde yer alan ürünlerin fiyatları kullanıldı.
Aynı tür ürünler içinden en ucuz olanı seçildi.
Bunun tek istisnası ise hamsi oldu.
Migros internetten hamsi satmadığı için 16 Aralık günü ajansların geçtiği İstanbul'daki hamsi fiyatları baz alındı.
