Türk Dermatoloji Derneği verilerine göre Türkiye’de yaygın bir sağlık sorunu olan sedef hastalığı toplumun yaklaşık yüzde 2’sini etkiliyor. Bu oran Türkiye’de yaklaşık 1,6 milyon kişiye denk geliyor. Johns Hopkins Medicine Beslenme Uzmanı Margaret Wesdock, sedef hastalığı olan kişilerin hangi yiyecekleri yemeleri ve hangilerinden kaçınması gerektiği konusunda fikir veriyor.
Sedef hastalığı ile beslenme arasında bir ilişki var mı?
Sedef hastalığı kronik (uzun vadeli) bir otoimmün cilt rahatsızlığı. Wesdock, “Vücut yanlışlıkla kendi dokusuna saldırır. Cilt hücrelerini aşırı üretmeye başlar ve bu da cildinizde plaklar bırakır. Plaklar, kaşıntılı veya ağrılı olabilen kırmızı, pullu lekelerdir. Bazen sedef hastalığına iltihaplı bir eklem rahatsızlığı olan psoriatik artrit eşlik eder” diyor.
Bu rahatsızlıkların hiçbirinin yenilen bir şeyden kaynaklanmadığına dikkat çeken Wesdock, “Ancak beslenmeniz ve sedef hastalığı arasında önemli bir bağlantı var.
Birçok yiyeceğin vücutta iltihaplanmaya neden olduğu biliniyor. Bazı kişilerde, bu yaygın tahriş sedef hastalığının semptomlarını daha da kötüleştirebilir” şeklinde açıklıyor.
Besinler iltihaplanmaya nasıl sebep olur?
Belirli yiyeceklerin nasıl bir inflamatuar tepkiyi tetiklediği konusunda çalışmalar devam ediyor. Araştırmalar, bazı yiyeceklerin, özellikle de aşırı işlenmiş olanların, vücudunuzun savunma mekanizmalarını aşırı hızlandırdığını gösteriyor.
Örneğin, yağlı yiyecekler vücudunuzun her yerinde bulunan yağ dokusunda (vücut yağı) iltihabı artırabilir. Devam eden yağ dokusu iltihabı (aşırı kilolu veya obez kişilerde yaygındır) sedef hastalığı riskinizi büyük ölçüde artırır. Ayrıca tip 2 diyabet, kalp hastalığı ve diğer kronik sağlık sorunları riskinizi de artırır.
Sedef hastaları hangi gıdalardan kaçınmalı?
Kilo alımına yol açabilen ve obezite, diyabet ve kalp hastalığı riskini artırabilen aynı yüksek kalorili yiyeceklerin çoğu aynı zamanda iltihaplı. Sedef hastalığı semptomlarını kötüleştirebilen birkaç iltihaplı yiyecek kategorisi var.
Alkol
Aşırı alkol tüketimi karaciğerinizin fazla mesai yapmasına neden olur. Alkolü metabolize etmek için kimyasallar üretmek zorundadır, bu da çok fazla veya düzenli olarak içerseniz uzun vadeli iltihaplanmaya yol açabilir.
Günlük süt
Birçok süt ürünü yağ oranı yüksek olma eğilimindedir ve bu da iltihaplanmaya yol açabilir. Bazı kişilerde sedef hastalığı semptomları, süt ürünlerini eslenmelerinden çıkardıklarında iyileşir.
Rafine karbonhidrat içeren besinler
Rafine karbonhidratlar oldukça işlenmiştir (beyaz ekmek, beyaz pirinç, makarna, hamur işleri ve bazı kahvaltılık gevrekleri düşünün). Rafine karbonhidratlar kanınızdaki iltihaplanmaya yol açabilen maddeler olan ileri glikasyon son ürünlerini de artırır.
Doymuş yağ ve trans yağ içeren besinler
Kırmızı et, peynir, kızarmış yiyecekler, margarin, fast food ve birçok işlenmiş atıştırmalıktaki yağların vücutta iltihaplanmayı tetiklediği biliniyor. Çalışmalar, vücuttaki aşırı yağ ile sedef hastalığının gelişimi ve sedef hastalığı semptomlarının kötüleşmesi arasında bir bağlantı olabileceğini öne sürüyor.
İlave şeker oranı yüksek besinler
Gazlı içeceklerde, meyve sularında, şekerlemelerde, fırınlanmış ürünlerde ve diğer tatlılarda bulunan ilave şekerler, meyve gibi gıdalardaki doğal şekerlerden farklıdır. Çok fazla ilave şeker içeren gıdalar ayrıca sitokin adı verilen iltihaplı proteinlerin seviyelerinin artmasına da yol açabilir. Bazı çalışmalar aspartam gibi yapay tatlandırıcıların da kronik iltihaplanmaya yol açabileceğini öne sürüyor.
Glüten içeren besinler
Araştırmalar, sedef hastalığı olan kişilerin çölyak hastalığı oranlarının daha yüksek olma eğiliminde olduğunu gösteriyor. Beslenmelerinde glüteni azaltmanın sedef hastalığı alevlenmelerini azalttığını bulmuştur.
Sedef hastaları hangi gıdaları tüketmeli?
Bazı yiyecekler iltihabı tetiklediği gibi, diğerleri iltihapla savaşmaya yardımcı olabilir. Sedef hastalığı alevlenmelerini azaltabilir veya semptomlarınızı daha az şiddetli hale getirebilir. Sedef artriti veya sedef hastalığı için Akdeniz diyeti uygulamak, kronik iltihabı da azaltabilir.
Sedef hastalığınız varsa en iyi besinler şunlar:
Balık, yağsız protein veya tofu veya tempeh gibi bitki bazlı proteinler
Meyve ve sebzeler
Kuruyemişler ve tohumlar
Zeytinyağı
Az miktarda yağsız süt ürünleri
Tam tahıllar
