Gıda enflasyonu 2024 yılının Kasım ayı itibariyle TÜİK tarafından yüzde 48,57 olarak açıklandı. Ancak gelirlinin yaşadığı gıda enflasyonun resmi enflasyonun neredeyse 2 katı olduğu hesaplandı. Diğer yandan resmi verilere göre son 21 yılda ortalama fiyatlar 21 kat artarken, gıda fiyatları ise 32 kat arttı.
Gıda enflasyonu neden yüksek?
Gıda enflasyonun daha yüksek olmasının birçok nedeni var. Nakliye ve işçilik bedellerinin artışı, aracı-tüccar paylarının yüksek olması, son satış yerinde erilen fire bedelleri ve masrafların ürün fiyatlarına yansıtılması gibi nedenler, pazar ve marketlerdeki enflasyon yangınını körüklüyor. Bir diğer neden ise, tarımsal üretimde yaşanan verimsizlik ve fiyat dengesizliği. Kesintisiz gıda üretimi yapılabilmesi ve fiyat dengesizliğinin giderilmesi için, üreticinin ürününü sattığında para kazanabileceği bir iklimde üretim yapıyor olması gerekiyor. Ancak hasat zamanı arz artışı nedeniyle düşen fiyatlar, üreticinin zarar etmesine yol açıyor.Çiftçilerin düşük fiyata sattığı ürünlerin fiyatları ise, birkaç ay sonra adeta koin gibi yükseliyor.
Halde 60 lira markette 120 lira
O ürünlerden biri de kapya biber. Marketlerde 100 liraanın üzerinde fiyata satılan bazı marketlerde satış fiyatı 140 lira olan kapya biberin Antalya halindeki fiyatı ise 55 lira. Kumluca Hali'nden de kapya biberin çıkış fiyatı ortalama 60 lira. İstanbul Hali'nde ise sera ürünü kapya biberin en yüksek fiyatı 80 lira, tarla ürünü kapya biberin fiyatı ise 50 lira.
Kapya biber fiyatı 28 KAT ARTTI
Kapya biberi üreten çiftçiler ise pazar ve marketteki bu fiyatlara tepki gösteriyor. Bursa Karacabey Akhisar Köyü'nde ürettiği 7 ton kapya biberi 3 ay önce 5 liraya zar zor satan Sinan Çiftçi, o satıştan elde ettiği gelirin maliyetini bile karşılamadığını ve zarar ettiğini söylüyor. Domatesten de bu yıl zarar ettiklerini, masrafların geçen yıla göre 2'ye katlanmasına rağmen, fiyatın yarı yarıya düştüğünden yakınan Çiftçi, “Markette 140 lira olan biberin 40 lirası bile çiftçinin, üreticinin cebine girmiyordur. Şu an tarlalarda kapya yok. Seralardan gidiyordur ama seracılar o paraları görmüyor. Çünkü ben biberlerimi satamazken de pazarda 40-50 TL'ye satılıyordu. Stokçuluk da var. Ne düzen var ne de denetim. 7 ton biberi kilosu 5 liradan verebildim. Masraflarını bile kurtarmadı. Domateste de aynı şeyi yaşadık. Bu yıl hep zarar ettik. Bazıları da diyor ki, çiftçi son model traktöre biniyor. Onların hepsi borç, kredi. Hem zaten çiftçi kazanmalı, iyi yaşamalı ki gençler tarıma yönelebilsin, üretim sürsün. Ama maalesef çiftçiye düşman bir düzen var. ”
