Bitki Gelişim Düzenleyici yani hormonlar özellikle seralarda sebze üretiminde kullanılıyor.
Ancak hormonların aşırı dozda kullanımı ve bitkide kalıntı bırakması, tüketici sağlığı açısından ciddi bir risk oluşturuyor.
Markette satılan kabakta hormon bulundu
Bu riskin Türkiye'deki tarımsal üretim açısından varlığını ortaya koyan bir analiz, 2 Nisan 2025 günü Avrupa Birliği Gıda Alarm Sistemi'ne yansıdı.
Alarm Sistemi'nde yer alan bildirime göre, Türkiye'de yetiştirilen ve Avusturya'daki marketlerde tüketicilere sunulan kabaklarda, Klorofenoksi asetik asit (4-CPA) tespit edildi.
Klorofenoksi asetik asit (4-CPA) nedir?
Bitki büyüme düzenleyicileri (BGD), bitki tarafından üretilebilen veya dışarıdan uygulanabilen hormonlardır. Bu hormonlar bitkilerin büyümesini, gelişmesini ve diğer fizyolojik süreçlerini olumlu veya olumsuz yönde etkileyebilir. BGD'ler günümüzde ürünlerin verimini, dayanıklılığını ve kalitesini artırmak için sıklıkla kullanılmaktadır.4- Klorofenoksi asetik asit (4-CPA), BGD'lerden biridir ve özellikle domates yetiştiriciliğinde seralarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
Klorofenoksi asetik asitin (4-CPA) zararları nelerdir?
BGD'ler bitkiler üzerinde kalıntıları nedeniyle insan sağlığı üzerinde istenmeyen etkilere sahip olabilir. Bu düzenleyicilerin olumsuz etkilerinde cinsiyetin ve yaşın önemli olduğu bilinmektedir. Literatürde 4-CPA ile ilgili birçok toksisite çalışması bulunmaktadır. Bu çalışmalar özellikle üreme ve endokrin sistemlerine odaklanmaktadır.
KARACİĞER YETMEZLİĞİNE NEDEN OLABİLİR!
Aslında literatürde ergenliğe kadar 4-CPA'ya maruz kalmanın hem erkek hem de dişi sıçanların üreme organlarının gelişimini etkilediği gösterilmiştir. Ayrıca 4-CPA'nın üreme organlarında doza bağlı bir şekilde apoptoza(hücre ölümü) neden olduğu gösterilmiştir. Karaciğer dokusu en yüksek metabolik aktiviteye sahiptir ve yüksek dozda 4-CPA'ya maruz kalmanın hepatosellüler nekroza(karaciğer yetmezliği) yol açtığı bildirilmiştir.(1)