Perklorat nedir ve nereden gelir?
Perklorat, genellikle roket yakıtı, patlayıcılar ve bazı gübre türlerinde bulunan bir kimyasal olmakla birlikte bu madde çevreye karışarak yer altı sularına ve oradan da gıdalara bulaşabilir. Tarımsal sulamada kullanılan sular ve gübreler, sebzelerin ve meyvelerin perklorat ile kontamine olmasına neden olabilir.
Perklorat’ın zararları nelerdir?
Bilimsel araştırmalara göre perklorat, iyot emilimini engelleyerek tiroid fonksiyonlarını bozabilir. Bu durum özellikle çocuklarda büyüme ve gelişme geriliklerine, yetişkinlerde ise metabolizma dengesizliklerine yol açabilir. Hamile kadınlarda yüksek seviyelerde perklorat maruziyeti, bebeğin nörolojik gelişimini olumsuz etkileyebilir.
ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA) ve Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA), perkloratın gıdalarda bulunma seviyeleri konusunda belirli sınırlar getirdi. Ancak hâlâ birçok ülkede bu maddeye maruziyetin güvenli düzeyleri tartışma konusu olmaya devam ediyor.
Dünya bu konuda ne yapıyor?
ABD, perkloratı özellikle içme suyundaki varlığı açısından düzenlemeye tabi tutarken, Avrupa Birliği (AB) ise 2020 yılında perkloratın gıdalardaki maksimum kalıntı limitlerini belirledi. Özellikle bebek mamaları, süt ürünleri ve sebzelerde sıkı denetimler uygulanıyor.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) da perkloratın insan sağlığı üzerindeki etkilerini yakından takip ediyor ve ülkeleri gerekli önlemleri almaya teşvik ediyor.
Türkiye’de perklorat önlemi var mı?
Türkiye’de gıda güvenliği konusunda Tarım ve Orman Bakanlığı, çeşitli kimyasal kalıntılar için Türk Gıda Kodeksi kapsamında düzenlemeler yapıyor. Ancak perklorat özelinde net bir maksimum kalıntı limiti (MRL) belirlenmiş değil. İçme suyu ve tarım ürünlerinde perklorat denetimlerinin artırılması ve uluslararası standartlara uygun düzenlemelerin getirilmesi gerektiği uzmanlar tarafından sıkça dile getiriliyor.
