Karbon ayak izi yüksek gıdalar
Gıdaların karbon ayak izi, üretiminde kullanılan girdilerin çevreye etkisi, arazi kullanımı, işlenmesi, nakliyesi ve soğutulması gibi süreçlere göre farklılık gösteriyor. Gıda karbon ayak izi hesaplanırken de, sera gazı emisyon yoğunluğu ölçüsü dikkate alınıyor. Karbon ayak izi en yüksek gıdalar kategorisinin ilk sırasında da et ürünleri yer alıyor. Bikisel ürünler ise çok daha düşük emisyon salımına yol açıyor. Yani bitki ağırlıklı bir diyet, hayvansal gıdalarla yüklü bir diyete oranla çok daha düşük karbon emisyonuna neden oluyor.
ABD'de gıdalar için araştırma
ABD merkezli Çevre Çalışma Grubu'nun hazırladığı, 'Gıdaların karbon ayak izi' raporu da, et ürünlerinin sebzeye oranla doğaya çok daha ağır bir fatura çıkardığına işaret ediyor. İşte o rapora göre, gıdaların karbon ayak izi miktarları ve gıda üretimi sonrası ortaya çıkan emsiyonun çevresel boyutu...
Kuzu Eti
1 kilo kuzu eti, 39.2 kg CO2 eşdeğeri sera gazı salımına neden oluyor. 1 kilogram kuzu eti tüketmek, 146 kilometrelik araba yolculuğuna eşdeğer karbon emisyonu salımına neden oluyor.
Sığır bifteği
1 kilo sığır bifteği, 27 kg CO2 eşdeğeri sera gazı salımına neden oluyor. 1 kilogram biftek tüketmek, 101 kilometrelik araba yolculuğuna eşdeğer karbon emisyonu salımına neden oluyor.
Peynir
1 kilo peynir, 13.5 kg CO2 eşdeğeri sera gazı salımına neden oluyor. 1 kilo peynir tüketimi, 49 kilometrelik araba yolculuğuna eşdeğer karbon emisyonu salımına neden oluyor.
Hindi
1 kilo hindi eti, 10.9 kg CO2 eşdeğeri sera gazı salımına neden oluyor. 1 kilogram hindi eti tüketmek, 40 kilometrelik araba yolculuğuna eşdeğer karbon emisyonu salımına neden oluyor.
Tavuk
1 kilo tavuk eti, 6.9 kg CO2 eşdeğeri sera gazı salımına neden oluyor. 1 kilogram tavuk eti tüketmek, 25 kilometrelik araba yolculuğuna eşdeğer.
Ton balığı
1 kilo ton balığı, 6.1 kg CO2 eşdeğeri sera gazı salımına neden oluyor. 1 ton balığı tüketmek, 22 kilometrelik araba yolculuğuna eşdeğer.
Yumurta
1 kilo kuzu yumurta 4.8 kg CO2 eşdeğeri sera gazı salımına neden oluyor. 1 kilo yumurta tüketimi, 17 kilometrelik araba yolculuğuna eşdeğer.
Somon
1 kilo çiftlik somonu 4.1 kg CO2 eşdeğeri sera gazı salmına denk geliyor. 1 kilo somon tüketimi ise 15 kilometrelik araba yolculuğuna eşdeğer karbon emisyonuna neden oluyor.
Patates
1 kilo patates, 2.9 kg CO2 eşdeğeri sera gazı salımına neden oluyor. 1 kilogram kuzu eti tüketmek, 11 kilometrelik araba yolculuğuna eşdeğer.
Pirinç
1 kilo pirinçin karbon ayak izi, 2,7 kg CO2. 1 kilo pirinç tüketmek, 10 kilometrelik araba yolculuğuna eşdeğer.
Fındık
1 kilo fındık, 2.3 kg CO2 eşdeğeri sera gazı salımına neden oluyor. 1 kilogram fındık tüketimi, 8 kilometrelik araba yolculuğuna eşdeğer.
Fasulye
1 kilo fasulye 2 kg CO2 eşdeğeri sera gazı salımına neden oluyor. 1 kilogram fasulye tüketimi, 7 kilometrelik araba yolculuğuna eşdeğer.
Mercimek
1 kilo mercimek 0.9 kg CO2 eşdeğeri sera gazı salımına neden oluyor. 1 kilogram mercimek tüketmek, 3,2 kilometrelik araba yolculuğuna eşdeğer.
En kirletici sektör hangisi?
Son açıklanan TÜİK Ulusal Sera Gazı Emisyon Envanteri'ne göre, sera gazı emisyonlarında CO2 eşdeğer olarak en büyük pay, yüzde 71,3 ile enerji sektörüne ait. Toplam karbon ayak izinde endüstriyel işlemlerin payı yüzde 13,3, tarımın yüzde 12,8. Tarım sektörünün birincil emisyon kaynağı ise hayvancılık. Hayvanların sindirim sürecindeki enterik fermentasyon sonucu oluşan metan gazı miktarının yıllık 82 milyon ton hesaplanmış. Tüm dünyadaki metan salımında enterik fermentasyon sonucunda
dışarı atılan metan oranı ise yüzde 16 olarak tahmin ediliyor. Diğer yandan küresel çapta çiftlik hayvanlarının atık ve gübrelerinden salınan metan gazı miktarı da yıllık 9.3 milyon ton olarak hesaplanmış. Bu değerin, küresel toplam metan
salımınının yüzde 5’ni oluşturduğu tahmin ediliyor.
