Türkiye’de erişkin nüfusun en az yüzde 30’u hipertansiyon hastası. Yani sokakta yanınızdan geçen her üç kişiden birinde yüksek tansiyon var.
Üstelik bu hastalık tedavi edilmediğinde kalp yetersizliğinden inmelere, kalp krizinden böbrek yetmezliğine kadar çok ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor.
Hipertansiyonun en önemli nedeni böbreklerden tuz atılımındaki bozukluk.
Yani fazla tuz tüketimi, tansiyonu yükselten en büyük düşmanlardan biri.
Bu yüzden hipertansiyon tedavisinde tuz kısıtlaması son derece önemli. Ancak gelin görün ki, dışarıda yemek yediğimizde bu konuda elimiz kolumuz bağlı.
Tuzsuz menü neden yok?
Bugüne kadar herhangi bir restoranda "tuzsuz menü" gören oldu mu?
Ben henüz rastlamadım!
En popüler zincir restoranlardan en seçkin mekânlara kadar nereye giderseniz gidin, tuzsuz veya düşük tuzlu seçenekler neredeyse yok.
Bu da hipertansiyonu olan milyonlarca insanı ilaçlara mahkûm ediyor. Çünkü sadece tuz alımını azaltarak tansiyon kontrol altına alınabilecekken, tuzsuz yemek seçeneği olmadığı için hastalar günde en az 2-3 farklı ilaç kullanmak zorunda kalıyor. Bu hem bireysel sağlık açısından hem de ülke ekonomisi açısından büyük bir yük!
Restoranlar neden adım atmıyor? 
Tuzsuz veya düşük tuzlu yemek seçenekleri sunmak bu kadar zor mu?
Dünya genelinde pek çok ülkede restoranlar, menülerinde düşük sodyumlu alternatifler sunuyor. Ama bizde böyle bir farkındalık hâlâ oluşmadı. Oysa bu, sadece hipertansiyon hastaları için değil, sağlıklı bir yaşam sürmek isteyen herkes için önemli bir konu.
Aynı durum uçak, otobüs vb menüleri için de geçerli.
Biz hastalarımıza tuzsuz beslenmelisiniz derken dışarıda yemek zorunda olanların buna ayak uydurması imkansız. Hal böyle olunca da 2-3 haftada tuzsuzluğa alışabileceklerken, bu da gerçekleşmiyor!
TANSİYON HASTALARI EN ÇOK TUZA DİKKAT ETMELİ
Hipertansiyonlu kişilerin tuz tüketimini sınırlandırması son derece önemli. Bu nedenle hastalarımıza tansiyonu yükseltebilecek yüksek tuz içeren uzak durulması gereken gıdaları şu şekilde sıralıyoruz:
1- İşlenmiş ve hazır gıdalar
• Cips, kraker, patlamış mısır
• Tuzlu kuruyemişler
• Hazır çorbalar, bulyonlar
• Hazır soslar (ketçap, mayonez, soyu sosu, barbekü sosu)
• Konserve yiyecekler (ton balığı, konserve sebzeler, turşular)
2- Şarküteri ürünleri
• Sucuk salam sosis
• Pastırma ve jambon
• Füme etler ve balıklar
3- Peynir ve süt ürünleri
• Tuzlu beyaz peynir ve kaşar peyniri
• Eritme peynirleri (sürülebilir peynirler)
• Tuzlu tereyağı ve margarin
4- Ekmek ve hamur işleri
• Beyaz ekmek
• Simit, poğaça, börek
• Kraker ve tuzlu bisküviler
5 – Fast food ve dışarıda yenen yemekler
• Hamburger, pizza
• Döner, lahmacun, kebap
• Kızarmış tavuk, patates kızartması
6- Turşu ve salamura gıdalar
• Salatalık ve lahana turşusu
• Zeytin (tuz oranı yüksekse)
7- Atıştırmalıklar ve kuruyemişler
• Tuzlu fıstık, badem, kaju
• Tuzlu çekirdekler
8– Hazır içecekler
• Hazır ayran (tuz içeriği yüksek olabilir)
• Maden suyu (sodyum oranına dikkat edilmeli)
9- Ev yapımı salça ve pul biber
Ev salçası ev yapımı olsa bile genellikle koruyucu amaçlı fazla tuz içerir. Daha az tuz kullanılarak yapılmış olanlar tercih edilebilir. Marketten alınan pul biberin bazılarında tuz bulunabilir. Tuzsuz olanlar tercih edilmelidir.
10- Şalgam suyu
• Şalgam suyu yüksek oranda tuz içerir ve tansiyonu yükseltebilir. Özellikle acılı olanlarında tuz oranı daha fazladır.
• Hipertansiyonu olanlar için önerilmez.
Sağlıklı alternatifler
• Tuzsuz kuruyemişler
• Ev yapımı yemekler (az tuzlu veya tuzsuz)
• Taze sebzeler ve meyveler
• Tam tahıllı tuzsuz ekmekler
• Yoğurt (ev yapımı veya az tuzlu).
• Tuz yerine kullanılacak tatlandırıcı olarak baharatlar, limon suyu ve sirke gibi doğal tatlandırıcılar kullanılabilir
Konuk Yazar: Prof. Dr. Meral KAYIKÇIOĞLU (Ege Üniversitesi Kardiyoloji Anabilim Dalı)
