Tarım ve Orman Bakanlığı'nın yayınladığı tağşiş listelerinde ‘tek tırnaklı eti’ olarak nitelendirilen et grubu, at eşek ve katır etlerini ifade ediyor. Bakanlığın 18 Aralık 2024'te açıkladığı tağşiş listesinde, Kağıthane'deki Meşhur Sarıyer Börekçisi'nde tek tırnaklı etinin tespit edildiği bilgisi kamuoyuyla paylaşıldı. Mehmet Türkeş'e ait börekçide yer alan kıymalı böreklerde aynı zamanda taşlık da kullanılmış.
At eşek eti yediren firmalar hangileri?
Bakanlığın 2024 yılının Ekim ayının başından itibaren yayınlamaya başladığı tağşiş listesine bugüne kadar ‘tek tırnaklı eti tespiti’ uygunsuzluğuyla 31 firma girdi. Bu firmaların büyük çoğunluğu da Adana merkezli kasap ve restoranlar.
Eşek ve at etinin merkezi Adana
Adana'da da Yüreğir at ve eşek eti tespitinde başı çekiyor. Sadece Yüreğir'de 8 kez tek tırnaklı eti tespit edilmiş. Onun dışında Çukurova, Sarıçam ve Seyhan'da saptanan at ve eşek etleriyle birlikte Adana neredeyse tek başına Türkiye'de ‘tek tırnaklı et’in merkezini oluşturuyor. Adana'da et piyasasının çok denetimsiz olduğunu belirten Adana Kasaplar Odası Başkanı Saruhan Yağmur, Gıda Bülteni'ne şunları anlattı:
“Adana'da insan sağlığı Allah'a emanet”
“İnsan sağlığı Allah'a emanet Adana'da. Daha önce biz denetim yapıyorduk. Bir önceki tarım il müdürü bizi savcılığa verdi ‘denetim yapamazsınız’ dedi. Biz de durup seyrediyoruz şimdi. O firmalar hala devam ediyor, yaptırım diye bir şey yok ki. Daha önce biz bu yakalanan yerlere levha asardık. 'Bu iş yeri eşek et sattığından dolayı men edilmiştir' diye. Veya biz o yere ruhsat vermiyorduk. Belediyeye yazı yazıyorduk. At eşek et yakalandığında isim değiştirip faaliyete devam ediyorlar çünkü.”
At ve eşek etleri hazır kıyma ve tantunide kullanılıyor
Saruhan, at ve eşeklerin Adana'ya nasıl getirilebildiğini şöyle açıkladı:
“Güneydoğu illerindeki eşekleri yük hayvanı olarak bu bölgelere getiriyorlar, sonrasında da kaçak olarak kestiriyorlar. Hazır kıyma, ucuz kıymada, tantunilerde kullanılıyor.
Eşek etine nasıl önlem alınır?
Tarım İl Müdürlüğü, restoran, lokantalara gidip denetim yapalı, etin menşeini sormalı. Adana'da 5 et kombinamız var orada herhangi bir kaçak söz konusu olamaz. Vatandaş hazır kıymalardan uzak durmalı. Mühürsüz et almayın. Kasaptan belge isteyin. Eti nereden almış, hangi kombinada kestirmiş, menşei şahadetnamesi, küpe numarasına kadar tüketici isteyebilir.”
TÜİK'e göre at ve eşek sayısında ne kadar azalma oldu?
Öte yandan TÜİK istatistikleri de yılda 20 binden fazla at eşek ve katırın yaşamını yitirdiğini gösteriyor. 2022 yılında ülke genelinde 74 bin 359 olan at sayısı 2023 yılında 66 bin 431'e indi. Bir yılda at sayısı 7 bin 928 düştü. Eşek sayısı da aynı dönemde 11 bin 751 azaldı. Katır sayısında da bir yılda 2 bin 705 düşüş oldu. Hayvan sayısındaki en yüksek düşüşün bu 3 hayvan grubunda olması dikkat çekiyor.
