Balık, en sağlıklı gıdalar sıralamasının en üst basamağında yer alan gıdalardan biri. Peki, balıklar arasında en sağlıklı olanı hangisi?
Balık ve deniz ürünleri, proteinden zengin olmaları, düşük doymuş yağ içermeleri ve omega-3 yağ asitleri, D vitamini ve selenyum gibi önemli besin ögelerini barındırmaları bakımından en sağlıklı gıda ürünlerinden biri olarak görülüyor. Bilimsel çalışmalar da, haftada bir ya da iki kez balık tüketmenin, kalp ve damar hastalıklarından ölüm riskini 3'te 1 oranında azalttığına işaret ediyor. Öte yandan balık tüketiminin kemik sağlığını koruyucu, depresyon riskini azaltıcı ve cilt sağlığını iyileştirici yanının da olduğu biliniyor. Ancak tüm bu sağlık etkilerinden faydalanabilmek için de doğru balığı doğru pişirme yöntemleriyle tüketmek gerekiyor.
Çiftlik somonu sağlıklı mı?
Balık tüketiminde karşı karşıya olunan en güncel risk; cıva içeriği. Özelikle büyük ve yağlı balıkların yüksek oranda cıva içerebilme riski, bazı balıkları tüketirken dikkatli olunması gerektiğine işaret ediyor. Mesela Norveç somonu sağlıklı diyet önerilerinde hep ilk sıralarda yer alan bir balık. Gerçekten de somon, zengin omega-3 içeriği, düşük kalorili proteini ve doymuş yağ oranı azlığı gibi faktörlerle sağlık açısından öne çıkıyor. Ancak, Norveç'ten gelen somonların neredeyse tamamı, çiftliklerde üretiliyor ve balık yetiştiriciliğinde kullanılan zararlı kimyasal, arsenik ve cıva gibi ağır metaller yağda daha fazla birikme özelliği gösteriyor.
'Hamsi omega-3 ile besleniyor'
Buna karşın, hamsi, mezgit ve uskumru gibi deniz balıkları ise hem daha az yağlı olmaları hem de yüksek omega-3 yağ asidi içerikleri bakımından öne çıkıyor.
Geçtiğimiz yıllarda düzenlenen 2. Gıda ve Sağlıklı Beslenme Sempozyumu'nda da somon ve hamsi kıyaslaması gündeme geldiğinde Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Su Ürünleri Bölümü'nün eski başkanı Prof. Dr. Hasan Hüseyin Atar, şu değerlendirmeyi yapmış; "Somon derin deniz balığı değil, bir kültür balığı, Norveç somonu Norveç’te kafeslerde yetiştiriliyor ve omega-3 yemine katılarak balığa veriliyor. Ama bizim hamsi, sardalye planktonla besleniyor, omega-3’ün ana kaynağı plankton. Hamsi planktonu yedikten sonra omega 3’ü bünyesine alıyor. Hamsinin ömrü birkaç yıl, çok uzun değil, yani dolayısıyla sağlıklı olan hamsiyi önermemiz daha uygun. Omega-3 kaynağı olarak somon yerine hamsiyi önermemiz gerekiyor. Bir de somon Norveç’te yetiştiriliyor, yetiştiği bölge petrol üretiminin en fazla, en yoğun olduğu bölge, muhtemelen cıva ya da benzeri çalışmaların somonda da yapılması uygun olacaktır." değerlendirmesini yapmış.
Uzmanlar ise sağlıklı bir diyet için tercih edilebilecek diğer balıkları şöyle sıralıyor:
Morina
Morina, son derece düşük yağlı ve kalorili bir balıktır. Aynı zamanda iyi bir protein kaynağıdır, bu da tokluk hissi sağlar ve kas kütlesini korur.
Mezgit
Mezgit, düşük kalorili ve yağsız bir diğer seçenektir. Ayrıca, omega-3 yağ asitleri açısından zengindir, bu da kalp sağlığına faydalıdır.
Levrek
Levrek, düşük kalorili olmasının yanı sıra yüksek protein içeriğiyle bilinir. Ayrıca, cildin ve bağışıklık sisteminin sağlıklı kalmasına yardımcı olan çinko minerali açısından da zengindir.
Dil Balığı
Dil balığı, düşük kalorili ve yağsız bir balık türüdür. Aynı zamanda iyi bir B vitamini kaynağıdır, bu da enerji metabolizmasını destekler.
Uskumru
Uskumru, diğer yağsız balıklara göre biraz daha fazla yağ içerir, ancak bu yağlar sağlıklı omega-3 yağ asitleridir. Uskumru, kalp sağlığına faydalı olmasının yanı sıra tokluk hissi sağlar.
