Etobur diyet bilimsel mi, insana zararı var mı?
Son zamanlarda sosyal medyada hızla yaygınlaşan bir diyet olan Carnivore diyetten bahsedeceğim sizlere.
Özellikle Amerika'da da yaygınlaşan bu diyetin uygulayıcılarının Facebook grupları bile var.
İlkel insanın sadece etle beslendiğinden yola çıkarak ve bu nedenle de sadece et ve hayvansal gıdaların tüketilmesinin sağlıklı olduğu iddia edilmekte.
Carnivore diyeti nedir?
Sebze, meyve ve tahıl tüketimini reddeden ve sadece proteinlerden oluşan bir diyet; Carnivore diyeti.
Gün boyu istediğiniz ölçülerde hayvansal proteinler tüketiyorsunuz.
Et, tavuk, balık, sakatatlar, yumurta, peynir gibi protein kaynaklarının yanında aynı zamanda bolca tereyağ ve iç yağ da tüketebilirsiniz. Ancak tek bir marul yaprağı bile tüketmeniz yasak.
Carnivore diyetinin faydası var mı?
Diyetin savunucuları bu diyetin sağlıklarına çok iyi geldiğini iletmekteler.
Yola çıkış amaçları öncelikle kilo vermek olan uygulayıcılar, diğer faydalarından da bahsetmekteler. Örneğin aknelerinin geçtiği, kan şekerlerinin düştüğü ve vücutta ki iltihaplanmayı önlediği gibi pek çok faydası olduğu iddia edilmekte.
Etobur diyet kolesterol yükseltir mi?
Bu iddiayı destekleyen makalelere de rastlanmakta.
Örneğin 2021 yılında yayınlanan bir çalışmada en az 6 ay takip edilen 2029 kişilik Carnivore diyet uygulayıcılarına anket yolu ile diyet uygulamaları, kilo takipleri, kan şekeri ve kolesterol seviyeleri sorgulanmış.
Yüz güldürücü sonuçlar mevcut. Örneğin kilo kaybı yaşanması, kan şekeri kontrolü sağlanması ve şeker ilaçlarının bırakıldığı bildirilmiş. Ancak LDL Kolesterolde bir miktar yükselme görüldüğü de iletilmiş.
Bu makaleleri inceleyelim…
Etobur beslenme tüm temel besinleri sağlayabilir mi?
Kişilere gönüllülük esasına göre ve sıkı takibi olmayan, sadece beyana dayalı bir çalışma planlanmış.
Diyetin ilkelerine aykırı bir durum olsa da, uygulayanların bildirdiklerine göre ayda en az 2 defa sebze tüketilmiş.
Tüm bunların yanında ketojenik diyetin de aynı faydaları sağladığı bilinmekte.
Elbette proteinlerin enerjiye çevrilmesinin vücuda harcattığı bir kalori maliyeti olması nedeniyle, protein ağırlıklı beslenme programlarında kilo kaybı görülmesi oldukça doğal. Ayrıca karbonhidrat içermedikleri için kan şekerini yükseltmemesi beklenen bir sonuç.
Bitki içermeyen diyetlerin atalarımıza dayandırıldığı iddia edilse de fosil incelemelerinde atalarımızın bizlerin tüketiminin kat be kat fazlası olacak şekilde bitkisel liflerin bağırsaklarında bulunduğu bildirilmiştir.
Bilim dünyasında da artık kabul gören ketojenik diyetlerin, düşük nişasta içeriği olan sebzeleri içermesi, ketojenik diyeti sürdürebilir kılmaktadır. Özellikle epilepsi tedavisi ve birçok nörolojik hastalıkta faydalı olan bu diyet şeklinin, hiç sebze ve bitkisel yağın olmadığı Carnivore diyet versiyonu sürdürülebilir değildir.
Özetle,
Etçil diyet, bitkisel gıdaların tamamen elimine edildiği ve tüm besin öğelerinin hayvansal kaynaklı gıdalardan geldiği yeni popüler ancak henüz çok az çalışılmış bir ketojenik diyet biçimidir.
Ketojenik diyetler, karbonhidratın neredeyse tamamen yokluğu ve yüksek diyet yağ içeriği nedeniyle beslenme açısından zaten tartışmalıdır, ancak ketojenik diyet içeriğinde bitkisel gıdaların dahil edilmesi vurgulanır.
Carnivore diyetinin zararları nelerdir?
2025’in ilk günlerinde yayınlanan bir böbrek taşı çalışmasının raporuna göre Carnivore diyet ‘ürik asit’ taşlarına yol açmış.
Sağlıklı bir diyetle beslenen ve böylece artık böbrek taşı rahatsızlığı sonlanmış bir kişinin, et obur beslenmeye başlaması ile yeniden ve çoklu miktarlarda böbrek taşı düşürmeye başladığı bildirilmiştir.
Ketojenik diyetin düşük nişastalı sebzeler ve bazen de meyve içermesi nedeniyle kişilere gerekli vitamin ve mineral desteği sağlayabilmesi daha kolay ve olasıdır. Ancak yine de sık sık kan yağları takibi ve uzman kontrolünde bazı mineral ve vitaminlerin diyete eklenmesi gerektirmekte.
Ayrıca ketojenik diyetler, zeytin, zeytinyağı, fındık, ceviz gibi yağlı tohumlar içermesi ile omega 3 yağ asitlerinden zengin olabilmekte.
Carnivore diyetin temelinde ise tamamen hayvansal yağlar, hayvansal proteinler ve yine bu proteinlerin içerdiği yüksek doymuş yağ bulunmakta. Bu nedenlerle oldukça olumsuz sağlık riskleri bulunmakta.
Konuk Yazar: Elif Karacanoğlu (Uzman Diyetisyen)
ELİF KARACANOĞLU KİMDİR?
Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümünden, mezun olduktan sonra aynı okulda yüksek lisans yaparak uzmanlık eğitimini tamamlayan Karacanoğlu, Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Hisar İntercontinental Hospital, Erdem Hastanesi, Sports İnternational, Dilara Koçak’la Mezura Beslenme Hizmetleri'nde Endokrin, Diyabet, Obezite konularında çalıştı. İstanbul Ataşehir’deki kliniğinde çalışmalarına devam ediyor.
Yazarın yararlandığı kaynaklar:
https://cdn.nutrition.org/article/S2475-2991(22)10608-6/fulltext
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0002916524014199
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0002916524014199
